Op 5 februari a.s. ben ik tussen 19.00 en 21.00 uur te gast in het Radioprogramma Zukke Zorgen (L.O.V.E. Radio) om u bij te praten over het nut van een levenstestament, een testament en schenken. Graag tot dan! Liesbeth Verhagen

In de praktijk merk ik dat oudere mensen het soms prettig vinden om iemand mee te nemen naar de notaris; een kind, een goede vriend, een nicht of neef… Iemand die dichtbij staat en die men vertrouwt. Twee weten immers meer dan één… en het is toch al zo ingewikkeld!

Als het om een algemeen gesprek gaat, bijvoorbeeld om het inwinnen van informatie, dan is dat prima. Maar als oudere mensen een testament of een levenstestament willen opstellen, dan is voorzichtigheid geboden. Ten eerste moet de notaris zorgvuldig handelen bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid van de (levens)testateur. Ten tweede moet de notaris voldoende waarborgen dat de testateur zijn wil op onafhankelijke wijze – dus zonder beïnvloeding van derden – aan de notaris kan overbrengen.

De notaris dient al het nodige te doen om zich ervan te vergewissen dat de betrokkene bij het vormen en uiten van zijn wil niet op ongewenste wijze is beïnvloed door (de aanwezigheid van) een derde.

De notaris dient ook oog te hebben voor mogelijke financiële uitbuiting van ouderen. Bij de beoordeling daarvan kan het bijvoorbeeld van belang zijn wie de afspraak heeft gemaakt en of de testateur nog volop in het leven staat; of de testateur zelfstandig naar kantoor is gekomen, ofwel daarbij is begeleid of opgewacht door een derde.

Als er ruzie in de familie is, dan is het belangrijk dat de notaris de testateur onder vier ogen spreekt, zodat de testateur zelf duidelijk kan maken wat hij wil regelen en waarom. Als een toekomstige begunstigde/gemachtigde bij het gesprek of de ondertekening aanwezig zou zijn, dan geeft dat op z’n minst de schijn van beïnvloeding. Dat kan de rechtsgeldigheid van het (levens)testament aantasten en daar is niemand bij gebaat.

1. Jaarlijks onbelast een bedrag schenken

Ieder jaar mogen er belastingvrije schenkingen plaatsvinden. Bij een schenking aan (klein)kinderen besparen zij later erfbelasting en de schenker verlaagt zijn of haar box 3-vermogen. De vrijstelling voor schenkingen aan kinderen bedraagt in 2019 per kind € 5.428. Voor schenkingen aan kleinkinderen, broers, zussen en anderen bedraagt de vrijstelling € 2.173.

2. Verlagen box 3-vermogen door in 2019 grote uitgaven of beleggingen te doen

Door nog voor het eind van het jaar grote consumptieve uitgaven voor eigen gebruik (zoals auto’s, verbouwingen, zonnepanelen, vakanties, kunstvoorwerpen e.d.) te doen, neemt het in box 3 te belasten vermogen af. Hierdoor kan box 3-heffing worden bespaard. Dit speelt indien een belastingplichtige meer vermogen heeft dan € 30.846 of met partner tezamen meer dan € 61.692.
Onroerende zaken, zoals vakantiehuisjes, zijn wel belast. Het in box 3 belaste vermogen neemt onder meer af door bijvoorbeeld schenkingen te doen (zie tip 1), door te beleggen in erkende groenfondsen (daar geldt een vrijstelling tot € 58.540 en € 117.080 bij partners), door het vooruitbetalen van premies en hypotheekrente over maximaal zes maanden (vooruitbetalen moet met de crediteur worden afgestemd) en door inkomstenbelastingaanslagen voor 1 januari 2020 te betalen.

3. Aflossen kleine schulden (vanwege schuldendrempel)

Is het totaal van alle in box 3 in aanmerking te nemen schulden gering, terwijl het totale vermogen meer bedraagt dan het heffingvrije vermogen (€ 30.846; voor partners € 61.692), dan kan box 3-heffing worden bespaard door deze schulden nog in 2019 af te lossen. Schulden verminderen pas het in box 3 belaste vermogen wanneer ze meer bedragen dan de niet-aftrekbare drempel van € 3.100 (in geval van partners € 6.200). Als door geringe schulden het bedrag van de drempel niet wordt overschreden, is het zinvol af te lossen zodat het box 3-vermogen afneemt.

4. Aflossen op hypothecaire eigenwoningschuld

Door nog in 2019 extra af te lossen op een hypothecaire schuld voor de eigen woning neemt het in box 3 belaste vermogen af. Omdat de spaarrente momenteel erg laag is, zal aflossen op de eigenwoningschuld voordeliger zijn dan sparen. Op grond van de hypotheekvoorwaarden kan vrijwel altijd minimaal 10% per jaar boetevrij worden afgelost (soms zelfs 20% van het oorspronkelijk geleende bedrag). Bij sommige geldverstrekkers is aflossing in 2019 alleen mogelijk als dit voor 1 december 2019 is/was aangekondigd, maar bij een groot aantal banken is geen aankondiging nodig. Dit dient bij de betreffende bank te worden gevraagd.

5. Besparen box 3-heffing bij koop/verkoop eigen woning rond jaarwisseling

Als de koop van een eigen woning deels met eigen geld wordt betaald, wordt box 3-heffing bespaard indien de notariële levering voor het einde van het jaar plaatsvindt. Wordt een eigen woning verkocht, dan is levering na 31 december 2019 voordeliger indien bij verkoop veel overwaarde wordt gerealiseerd. Deze overwaarde behoort dan op 1 januari 2020 niet tot het in box 3 belaste vermogen.

6. Nog in 2019 dividend uitkeren

In 2020 en 2021 wordt het aanmerkelijkbelangtarief in box 2 verhoogd van 25% naar respectievelijk 26,25% en 26,9%. Om die reden kan worden overwogen een voorgenomen uitkering van dividend nog dit jaar te laten plaatsvinden.

7. Afkoop pensioen in eigen beheer

In eigen beheer opgebouwd pensioen kan alleen dit jaar nog worden afgekocht met een fiscale korting en zonder dat over de afkoop 20% revisierente is verschuldigd. Omdat de (ex-)partner moet instemmen met de afkoop is het zaak dat de (ex-)partner tijdig om toestemming wordt gevraagd.